E-postaları kontrol etmek, sosyal medyada dolaşmak veya anlamsız işlerle meşgul olmak... Hepimiz büyük ve karmaşık bir görevle karşılaştığımızda bu kaçış davranışlarına yöneliriz. Bu durumun psikolojideki adı Procrastination (Erteleme). Ertelemenin temelinde yatan neden, genellikle tembellik değil, beynin görevle ilişkili negatif duygulardan (kaygı, sıkıntı, başarısızlık korkusu) kaçınma isteğidir.
Ancak verimlilik koçları ve psikologlar, ertelemeyi yenmenin, görevleri daha çekici hale getirmekten geçtiğini belirtiyor. İşte görevlere başlamanın önündeki en büyük psikolojik engeli ortadan kaldıran iki güçlü ve basit teknik: '2 Dakika Kuralı' ve 'Pomodoro Tekniği'.
Yöntem 1: Başlamanın anahtarı - '2 Dakika Kuralı'
"2 Dakika Kuralı" felsefesi basittir: Eğer bir iş 2 dakikadan az sürüyorsa, hemen yapın. Kuralın bilimsel gücü ise, büyük hedeflere ulaşmak için momentum yaratmasına dayanır.
Nasıl uygulanır?
-
"Çöpü dışarı çıkarmak," "bir e-postayı yanıtlamak," "bir bulaşığı yıkamak," "spor kıyafetlerini giymek" gibi 2 dakikadan kısa süren her işi planlamadan, düşünmeden derhal gerçekleştirin.
-
Eğer görev 2 dakikadan uzun sürüyorsa, kuralı başlangıcına uygulayın. Örneğin, "Rapor yazmaya başlamak" yerine, "Raporun başlığını ve ilk paragrafını yaz" eylemini 2 dakikalık bir görev haline getirin.
-
Beyin, bir göreve başladıktan sonra onu bitirme eğilimine girer (Zeigarnik Etkisi). 2 dakika kuralı, o ilk ataleti yenerek beyni 'hadi bitirelim' moduna sokar.
| Kötü hedef | 2 dakika kuralı uygulaması |
| Spor yapmalıyım. | Spor kıyafetlerimi giyeceğim. |
| O projeye başlamalıyım. | Proje dosyasını açıp taslağı hazırlayacağım. |
| Bulaşıkları yıkamalıyım. | Sadece ilk tabağı yıkayacağım. |
Yöntem 2: Odaklanmayı sürdürme – 'Pomodoro Tekniği'
1980'lerde Francesco Cirillo tarafından geliştirilen Pomodoro (İtalyanca'da domates) Tekniği, zamanı aralıklara bölerek odaklanmayı maksimize etmeyi amaçlar.
Nasıl uygulanır?
-
Görev üzerine kesintisiz 25 dakika çalışın. Bu süre zarfında tüm bildirimleri ve dikkat dağıtıcı unsurları kapatın.
-
Süre dolduğunda 5 dakika zorunlu mola verin. (Kalkın, su için, esneyin.)
-
Bu 25 dakikalık çalışma + 5 dakikalık mola döngüsünü dört kez (toplam 2 saat) tekrarlayın. Dördüncü döngüden sonra 20-30 dakikalık uzun bir mola verin.
Tekniğin en büyük faydası, beynin uzun süre odaklanma yeteneğinin sınırlı olmasından yola çıkarak, zorunlu kısa molalarla zihinsel yorgunluğu ve dolayısıyla erteleme isteğini engellemesidir.
25 dakikalık kısa bloklar, görevin çok büyük görünmesini engeller ve beyninize "Buna sadece 25 dakika dayanmam gerekiyor" mesajını vererek başlangıç stresini azaltır.
Kaygıyı azaltmak esastır
Erteleme, genellikle görevden kaçma değil, görevle ilişkili kaygıdan kaçma durumudur. Bu teknikler, görevi yutulabilir parçalara ayırarak algılanan zorluğu ve kaygıyı anında düşürür. 2 dakikada başlayan kişi, bir sonraki 25 dakikalık Pomodoro bloğuna çok daha az dirençle girer.
Sonuç olarak, ertelemeyi kalıcı olarak yenmek, irade gücü değil, doğru sistem ve teknik meselesidir. Küçük bir başlangıç yapın ve odak sürenizi bilimsel yöntemlerle yönetin.
