Türkiye genelinde son haftalarda art arda görülen gıda zehirlenmesi vakaları, kamuoyunda ciddi bir endişe yarattı. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı, vatandaşları gıda güvenliği konusunda uyararak, özellikle doğadan gelişigüzel toplanan bitkiler ve toplu yemek organizasyonlarında hazırlanan gıdalara karşı dikkatli olunmasını istedi.
Uzmanlar, görünüşte masum olan bazı bitkilerin güçlü toksinler içerdiğini belirtiyor. Bu maddeler kısa sürede görme kaybı, bilinç bulanıklığı ve solunum yetmezliği gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Bakanlıklar, etiketsiz, menşei belirsiz ve kayıt dışı ürünlerin tüketilmesinin büyük risk oluşturduğunu vurguluyor. İnternet ve sosyal medya üzerinden satılan "organik" veya "ev yapımı" ürünlerde de denetim eksikliği nedeniyle riskin arttığına dikkat çekiliyor.
Toplu yemeklerde art arda vakalar
Son dönemdeki vakaların çoğu düğün, taziye, mevlit ve yurt gibi toplu yemek organizasyonlarında görüldü. Uzmanlar, tek tencerede uzun süre bekletilen yemekler, uygunsuz taşıma koşulları, çapraz bulaşma ve hijyen eksikliği gibi etkenlerin zehirlenmeleri tetiklediğini belirtiyor. Bu durum, toplu yemeklerde hijyen ve güvenliğin ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Denetimler sıklaştırıldı, yaptırımlar arttırıldı
Tarım ve Orman Bakanlığı, 81 ilde yürüttüğü denetimlerde toplu tüketim yerlerinin kayıt ve onay durumlarını, hijyen şartlarını ve muhafaza sıcaklıklarını düzenli olarak kontrol ediyor. 2025 yılı içinde yapılan denetimlerde uygunsuzluk tespit edilen işletmelere idari para cezaları uygulanırken, bazı işletmeler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. İstanbul’daki denetimlerde de benzer şekilde çok sayıda işletmeye yaptırım uygulanarak halk sağlığı korunmaya çalışıldı.
Çalışmalar devam ediyor
Bakanlık, tüketicilerin gıda okuryazarlığını artırmak amacıyla sosyal medya kampanyaları, okul eğitimleri ve işletmelerde bilgilendirme faaliyetleri yürütüyor. Türkiye, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin #SafeSafe2Eat kampanyasına da katılarak gıda güvenliği farkındalığını güçlendiriyor.
Erken bildirim programı ile salgınlar izleniyor
Sağlık Bakanlığı ve il sağlık müdürlükleri tarafından yürütülen "Gıda Kaynaklı Zehirlenmelerde Erken Bildirim Programı" sayesinde olası salgınlar hızlı şekilde takip ediliyor. Şikâyet üzerine yapılan kontrollerde ürünlerden numune alınıyor, Halk Sağlığı Laboratuvarlarında inceleniyor ve uygunsuzluk tespit edilirse hem savcılığa hem de ilgili kurumlara eş zamanlı olarak iletiliyor.
Vatandaşlara kritik uyarılar
Yetkililer, yemeklerin pişirildikten sonra en kısa sürede tüketilmesi gerektiğini, oda sıcaklığında uzun süre bekletilmemesi gerektiğini belirtiyor. Sıcak tutulacak gıdaların 65°C’nin altına düşmemesi ve 3 saatten uzun süre bekletilmemesi, catering firmalarının Bakanlık İşletme Kayıt Belgesine sahip olup olmadığının kontrol edilmesi, çiğ ve pişmiş ürünlerin aynı ekipmanla hazırlanarak çapraz bulaşmaya yol açmaması gibi önlemler vurgulanıyor. Artan yemeklerin ertesi gün yeniden ısıtılarak servis edilmemesi, belirti gösteren kişilerin derhal 112’ye yönlendirilmesi ve toplu yemek sağlayan işletmelerin her öğünden en az 72 saat numune saklaması da hayati önem taşıyor.
Gıda güvenliği için temel kurallar
Açıkta satılan gıdaların mümkün olduğunca tercih edilmemesi, doğadan toplanan mantar, meyve ve otların uzman onayı olmadan tüketilmemesi, bozulmuş veya rengi değişmiş konservelerin kesinlikle yenmemesi, şüpheli ürünlerin ALO 174 Gıda Hattı veya WhatsApp İhbar Hattı üzerinden bildirilmesi ve vakayla ilişkili örnek ürün ve ambalajların saklanması gerektiği bildirildi.
