Hepatit, karaciğerin iltihaplanmasıyla kendini gösteren ve farklı virüsler tarafından tetiklenen bir hastalık olarak öne çıkıyor. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, hepatitin bulaşma yolları, belirtileri, kronikleşme riskleri, tedavi ve korunma yöntemleri hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Dr. Mamçu, viral hepatitlerin başlıca iki yolla yayıldığını belirtti: “İlki dışkı–ağız yoludur. Hepatit A ve Hepatit E virüsleri bu şekilde bulaşır. Virüs taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besinlerin ağız yoluyla alınması enfeksiyona yol açar. Diğer yol ise kan ve vücut sıvılarıdır. Hepatit B, C ve D virüsleri bu yolla bulaşır. Korunmasız cinsel temas, ortak enjektör veya jilet kullanımı, diş tedavisi, akupunktur ve iğne batması gibi durumlar bulaşma riskini artırır.”
Kronikleşme riski yüksek virüsler
Dr. Mamçu, B, C ve D virüsleriyle oluşan sarılıkların kronikleşme riski taşıdığını vurguladı. “B virüsü için kronikleşme oranı yüzde 5-10, C virüsü için ise yüzde 80’dir. Hepatit A ve E ise genellikle şifa ile sonuçlanır ve kronikleşmez.” dedi.
Hastalığın belirtilerinin her zaman belirgin olmadığını ifade eden Mamçu, “Çocuklarda belirtiler daha hafif olabilir. Halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı, karın sağ üst kadranında ağrı, göz ve ciltte sararma, idrarın koyulaşması görülebilir. Ateş kısa süreli olabilir.” şeklinde konuştu.
Hijyen ve aşı en önemli önlem
Hepatit A ve E’nin gıda hijyeni ve el temizliğine dikkat edilmediğinde kolayca bulaştığını söyleyen Dr. Mamçu, “Özellikle ilkokullarda toplu yaşanan yerlerde salgınlar görülebilir” uyarısında bulundu. Hepatit B ve C virüsünün ise sağlık çalışanları, aile fertleri, damar yolundan ilaç bağımlıları ve çok eşli kişilerde daha fazla risk oluşturduğunu belirtti.
Mamçu, aşıların önemine de dikkat çekti: “Hepatit A ve B aşıları son derece yüksek koruyuculuk sağlar. Risk grubundaki kişilerin mutlaka aşılanması gerekir. Temizliğinden emin olunmayan gıda ve sudan kaçınmak, sık el yıkamak ve güvenli cinsel ilişki kurmak bulaşmayı önler.”
Tedavi ve kontrol
Hepatit B ve C’nin tedavisinde virüsün çoğalmasını durduran veya yavaşlatan ilaçların kullanıldığını ifade eden Dr. Mamçu, “Tedavi en az 1 yıl sürer ve doğru zamanda başlamak kritik önem taşır. Kronik hepatit hastaları gastroenteroloji veya enfeksiyon hastalıkları kliniklerinde düzenli olarak izlenir.” dedi.
Aşı takvimi
T.C. Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk Dönemi Aşı Takvimi’ne göre Hepatit B aşısı doğumda, Hepatit A aşısı ise 18 aylıkken yapılmaktadır. Dr. Mamçu, “Her iki aşı ücretsizdir ve Hepatit B aşısı ömür boyu koruma sağlar. Hepatit A aşısı olmayan erişkinlerde riskli bölgelere seyahat öncesi aşı önerilir” diye ekledi.
Hastalığı taşıyan kişilerin ise kan ve vücut sıvılarıyla başkalarına bulaştırabileceğini bilmeleri, kan vermemeleri ve korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmaları gerektiğini hatırlatan Mamçu, düzenli doktor kontrollerinin ve karaciğer fonksiyon testlerinin önemine dikkat çekti.
