Özel Sağlık Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Gülşah Dinçer Atalay, manipülasyonların çoğu zaman sevgi maskesiyle geldiğini ve mağdur rolü ya da fedakarlık kisvesiyle örtülebildiğini ifade etti.
Atalay, duygusal manipülasyona maruz kalan kişinin durumu fark etmesinin zor olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Duygusal manipülasyon, bir kişinin diğerini duygusal yollarla kontrol etme, yönlendirme veya etkileme çabasıdır. Ama bu etki açıkça ve doğrudan değil; gizli, örtük ve çoğu zaman fark edilmesi zor yollarla kurulur. Bu nedenle maruz kalan kişi uzun süre bunun adını koyamaz, hatta çoğu zaman kendini suçlar. Amaç genellikle; karşı tarafı suçlu, yetersiz ya da borçlu hissettirmek, kendi istek ve ihtiyaçlarını dayatmak, ilişki içindeki güç dengesini lehine çevirmektir. Bir insanla konuşurken kendinizi hatalı, eksik ya da suçlu hissediyorsanız ama neyin yanlış olduğunu tam tarif edemiyorsanız ya da bir ilişkide sürekli kendinizden ödün veriyor, karşı tarafın davranışlarını anlamaya çalışırken kendinizi ihmal ediyorsanız belki de bir duygusal manipülasyonun içindesiniz.”
Aile içi ve iş hayatında da görülüyor
Dr. Atalay, manipülasyonun yalnızca romantik ilişkilerde değil, aile içinde, iş ortamında ve arkadaş ilişkilerinde de görülebileceğini belirtti:
“Manipülatif kişi genellikle, doğrudan emir vermez; ama sözleriyle, suskunluğuyla, mimikleriyle ya da seçtiği zamanlamayla duygularınızı yönetmeye başlar. Asıl zarar da buradan gelir. Gerçeğin çarpıtıldığı, duyguların yönlendirildiği bir ilişkide, zamanla manipülasyona maruz kalan kişide özsaygı, benlik sınırları ve ruhsal denge bozulur. Bu durum ciddi psikiyatrik hastalıklara zemin hazırlar. Öncelikle bu döngüyü fark etmek, ilk ve en önemli adımdır. Manipülasyonu tanımlayan güvenilir kaynakları okumak, gerekirse profesyonel destek almak önemlidir. Sağlıklı sınırlar belirlemek ve bu sınırlara sahip çıkmak, uzun vadede en etkili koruma yoludur.”
Duygusal manipülasyonun en yaygın türleri
• Gaslighting: Kişinin algısını, hafızasını, duygularını sorgulatma
• Love Bombing: Aşırı sevgiyle bağlayıp ardından kontrol etme
• Sessizlikle Cezalandırma (Silent Treatment): İletişimi keserek suçluluk yaratma
• Suç Yükleme (Blame Shifting): Kendi hatasını karşı tarafa yükleme
• Guilt-Tripping: Suçluluk hissiyle kontrol etme
• Triangulation: Üçüncü kişileri kullanarak kıyas, rekabet ya da baskı yaratma
• Projection: Kendi olumsuzluklarını karşı tarafa yansıtma
• Sürekli Mağdur Rolü: Her durumda kendini haksızlığa uğramış gibi sunma
• Hoovering: İlişki bittikten sonra geri çekmek için duygu sömürüsü yapma
Duygusal manipülasyonun farkına varmak ve sağlıklı sınırlar koymak, hem kişisel hem de sosyal yaşamda ruhsal sağlığı korumanın ilk adımı olarak öne çıkıyor.
