İzmir'in Beydağ Belediyesi'nin 2024 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu, belediyenin idari ve mali yönetim süreçlerindeki çok sayıda mevzuat eksikliğini ortaya koydu. Toplam 42 bulgu içeren raporda, mali tabloları doğrudan etkileyen taşınmaz değerlerinin güncellenmemesi (Bulgu A1) en önemli tespitlerden biri oldu. Ancak raporda öne çıkan asıl konular, personel giderlerinin yasal sınırı aşması, gelir kaybına yol açan vergi ve harç tahsilatındaki eksiklikler ve hukuka aykırı imar uygulamaları oldu. Rapor, kamu kaynaklarının daha etkin ve mevzuata uygun kullanılması gerektiğini işaret ediyor.
Yasal limitler aşıldı
Sayıştay denetimi, Beydağ Belediyesi’nin mali disiplin alanında önemli sorunlar yaşadığını gösterdi. Şirket personeli dahil toplam personel giderlerinin, yasal olarak belirlenen %40’lık sınırı aşarak %44,50’ye ulaştığı tespit edildi.
Bazı işçilere, İş Kanunu'nun izin verdiği yıllık 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırıldığı belirlendi.
Belediye'nin, personel temin ettiği şirkete olan hakediş ödemelerini eksik yapması nedeniyle, şirketin 39,4 milyon TL’yi aşan vergi ve prim borcu biriktiği ve faiz işlemeye başladığı kaydedildi. Bu durumun belediyenin bütçe yetersizliğinden kaynaklandığı belirtildi.
İdare aleyhine sonuçlanan mahkeme kararlarına bağlı borçların 30 günlük yasal süre içinde ödenmemesi sonucunda, ek olarak icra masrafı ve faiz giderleri ödendiği, bu durumun kamu israfına yol açtığı vurgulandı.
Belediye kasasında büyük açık
Raporda, belediyenin gelir kalemlerinde ciddi tahsilat eksiklikleri olduğu ve bu durumun kamuya ait kaynakların kaybı anlamına geldiği belirtildi.
Belediye hüküm ve tasarrufu altındaki elektrik trafoları için dağıtım şirketinden ecrimisil (haksız işgal tazminatı) alınmadığı görüldü. Ayrıca, belediye taşınmazlarının kiralanması gerekirken, ecrimisil ödenerek sürekli kullandırıldığı ve tahliye yoluna gidilmediği tespit edildi.
Asansör, kalorifer, klima gibi ek özelliklere sahip evlerin Emlak Vergisi hesaplanırken, tebliğde belirtilen ek farkların vergi değerine ilave edilmediği ortaya çıktı. Yapı ruhsatı olmayan binalardan dahi Emlak Vergisi alınması gerekirken, tahsilat yapılmadığı belirlendi.
Faal işyerlerinin bazılarının Çevre Temizlik Vergisi mükellefiyetinin oluşturulmadığı, tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığı görüldü.
Belediye yetki alanından geçen sabit ve mobil haberleşme altyapıları için alınması gereken geçiş hakkı bedelinin tahsilat ve takibinin yapılmadığı ortaya çıktı.
Nazım plan yok, ruhsat yok…
İmar planları ve kaçak yapılaşma konusundaki bulgular, Beydağ’daki yapılaşma süreçlerine dair önemli riskleri gösteriyor.
İlçe sınırlarında Nazım İmar Planı olmadan Uygulama İmar Planı yapıldığı tespit edildi. Bu, İmar Kanunu'nun temel hiyerarşi ilkesine aykırıdır.
İmar planlarında bina yükseklikleri "Yençok: serbest" olarak belirlenen yerler için Meclis kararıyla yasal yükseklik sınırının belirlenmediği görüldü.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı olmadan faaliyet gösteren çok sayıda işyerinin bulunduğu tespit edildi.
İmar planlarında yol, park gibi kamu hizmetine ayrılan alanlar için dahi Yapı Kayıt Belgesi düzenlendiği ve bu belgelerin iptalinin gerektiği vurgulandı.
Hayvan bakımevi sözü yine tutulmadı
Konut ruhsatlarından tahsil edilen otopark paylarının, İmar Kanunu'na aykırı olarak amacı dışında kullanıldığı tespit edildi.
Kanunla yükümlü olunmasına rağmen, son üç yıldır hayvan bakımevi kurma ve bu amaçla bütçe gelirlerinin binde beşi (%0,5) oranında kaynak ayırma yükümlülüğünün yerine getirilmediği belirlendi.
Sosyal yardım süreçlerini detaylandıran, objektif kriterleri belirleyen bir Yönetmeliğin bulunmadığı, bu durumun şeffaflık riskini beraberinde getirdiği raporda yer aldı.
