Bolu’da geçtiğimiz ay ‘deli dana’ hastalığı teşhisi konulan bir kadının tedavisi sürerken, 20 yıllık veteriner hekim Ayhan Güneş, hastalıkla ilgili önemli uyarılarda bulundu. Güneş, hastalığın genellikle insanlara sakatattan bulaştığını belirterek, semptomlar ortaya çıktığında “iş işten geçmiş olduğunu” ve tedavisinin mümkün olmadığını vurguladı.
Kaçak kesim ve et tüketimine dikkat
Güneş, vatandaşlara özellikle kaçak kesim yapılan yerlerden et almamaları ve etleri iyi pişirmeleri konusunda uyarılarda bulundu:
“O vakadan yola çıkarak, Bolu'daki hayvanlarda veya Türkiye'deki hayvanlarda deli dana hastalığı da olduğu söylenemez. Özellikle insanlar et tüketiminde dikkatli olmalılar. Kaçak kesim yapılan yerlerden et almamalılar. Hiç bilmiyorsak eti iyi pişirmek lazım.”
Hastalık ve belirtileri
Edinilen bilgiye göre Z.A. isimli kadın, boğaz ağrısı, mide bulantısı ve baş dönmesi şikâyetleriyle İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne başvurdu. Alınan örnekler İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Nörodejeneratif Hastalıklar Araştırma Laboratuvarı’na gönderildi ve yapılan testlerde Z.A.’nın beyin dokusunda ‘deli dana’ hastalığı tespit edildi. Kadının tedavisi, İzzet Baysal Devlet Hastanesi Palyatif Ünitesi’nde izole alanda devam ediyor.
Veteriner hekimden kritik bilgiler
Ayhan Güneş, hastalığın hayvanlardaki etkisini şöyle anlattı:
“Ergin sığırların santral sinir sisteminde etkili olan yavaş seyirli, ilerleyici, nörolojik bir hastalıktır. Daha çok bu hastalık, virüslerle ve bakterilerle bulaşmaz. Prion adı verilen protein moleküllerinin bazı vücut dokularında birikmesiyle oluşur. Bu moleküller beyin ve santral sinir sistemine yerleşir. Daha çok hayvanlar da etkilidir.”
Güneş, ayrıca hastalığa yakalanmış hayvanlarda görülebilecek belirtileri şöyle sıraladı:
“Hayvanlarda kaslarda istemsiz hareketler, gerginlik, stres durumları ve aniden düşme gibi semptomlar ortaya çıkar. Hayvanların durum ve şeklinden bu belirtileri anlayabiliriz.”
İnsana bulaşma riski
Hastalığın insanlara bulaşma yollarına değinen Güneş, şu uyarılarda bulundu:
“İnsanların, enfekte hayvan etlerini yemesi, kontamine yemlerle direkt temasta bulunması, hayvan sakatatlarının direkt tüketilmesiyle bu hastalık bulaşabilir. Hastalığı olan hayvanın sakatatı tüketilmemeli. Yüksek ateşte kavrulursa bulaşma riski azalır.”
Tedavisi yok, ölüm kaçınılmaz
Güneş, insanlardaki hastalığın seyri ve tedavisiyle ilgili olarak, “Hayvanların tedavisi de mümkün değil, kesiliyor veya o an ani bir şekilde ölüyor. Özellikle insanda deli dana hastalığı tespit edilemiyor, semptomlar görülmeden. Ancak semptomları görülmeye başladığı zaman titreme, kaslarda istemsiz hareketler gibi belirtilerden sonra iş işten geçmiş oluyor. İnsanda 6-12 ay içerisinde ölüm görülür” dedi.
