Pişmiş pilavı veya makarnayı ertesi gün ısıtarak tüketmek birçok evde yaygın bir alışkanlık. Ancak uzmanlara göre pirincin saklanması sırasında yapılan basit bir hata, Bacillus cereus bakterisinin ürettiği toksinler nedeniyle ciddi gıda zehirlenmesine yol açabiliyor. Pirincin piştikten sonra oda sıcaklığında uzun süre bekletilmesi, en büyük risk kaynağı olarak gösteriliyor.
Isıya dirençli bakteri ve toksin üretimi
Pirinç tanelerinde doğal olarak bulunabilen Bacillus cereus sporları, yüksek sıcaklığa karşı dirençleriyle biliniyor. Pişirme sırasında ölmediği için pilav soğumaya başladığında hızla çoğalabiliyor.
Pişmiş pirincin oda sıcaklığında bir saatten fazla bekletilmesi, bakterilerin aktif hale gelmesine ve toksin üretmesine neden olabiliyor. Bu toksinler yüksek ısıya dayanıklı olduğu için pilav tekrar ısıtılsa bile yok olmuyor.
“Kızarmış Pilav Sendromu” nedir?
Tıp literatüründe “Kızarmış Pilav Sendromu” olarak bilinen tablo, genellikle uzun süre oda sıcaklığında bırakılan ve sonradan yeniden ısıtılan pirinçten kaynaklanıyor.
Belirtiler kontamine pirincin tüketiminden 1–5 saat sonra ortaya çıkıyor:
-
Ani mide bulantısı
-
Şiddetli kusma
-
Bazı vakalarda ishal
Bu durum özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler için daha ciddi sonuçlara yol açabiliyor.
Pilavı güvenle saklamanın yolları
Hızlı soğutma şart
Uzmanlara göre pişmiş pilav, piştikten sonraki en geç 1 saat içinde soğutularak buzdolabına kaldırılmalı. Tencerenin saatlerce ocak üzerinde bekletilmesi, bakterilerin çoğalması için uygun ortam oluşturuyor.
Pilavın geniş ve sığ bir kaba yayılması, soğumanın hızlanmasını sağlıyor.
Saklama ve tüketim süresi
-
Buzdolabına kaldırılan pilav en fazla 1 gün içinde tüketilmeli.
-
Yeniden ısıtma işlemi yalnızca bir kez yapılmalı.
-
Oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekleyen pilavın tüketilmemesi öneriliyor.
Makarna ve patateste de benzer risk var
Benzer bir risk makarna ve patates gibi diğer nişastalı gıdalar için de geçerli. Özellikle makarna salatası için bekletilen makarnalar Bacillus cereus gelişimine uygun ortam oluşturabiliyor.
Patates yemekleri ise oda sıcaklığında ve özellikle folyo içinde beklediğinde botulizm tehlikesine yol açabiliyor. Bu nedenle gıdaların hızlı soğutulması ve uygun koşullarda saklanması önem taşıyor.
