Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Şalçini, özellikle çocuklarda görülen dikkat dağınıklığı, hafıza sorunları ve bilişsel gerilemenin “dijital demans” olarak adlandırıldığını belirtti.
‘Dijital demans’ kavramının, elektronik cihazlara bağımlılığın yıkıcı sonuçlarına işaret ettiğini vurgulayan Dr. Şalçini, “Değişen dünyada uzaktan eğitim ve online iş imkanları, ayrıca son zamanlarda yapay zekanın baş döndürücü hızla artması teknolojiye olan bağımlılığımızı artırıyor ve dijital demans salgınının etkilerini hızlandırıyor.” dedi.
ÇOCUKLAR RİSK ALTINDA
2012’de Alman sinirbilimci Manfred Spitzer tarafından tanımlanan bu kavramın, aşırı teknoloji kullanımına bağlı olarak bilişsel yeteneklerde bozulmayı ifade ettiğini hatırlatan Şalçini, “Dijital demans, bireyler elektronik cihazlarında aşırı miktarda zaman geçirdiklerinde gelişir.” diye konuştu.
Şifreler, telefon numaraları ve kişisel bilgilerin cihazlara kaydedilmesinin zihinsel aktiviteleri azalttığını dile getiren Şalçini, bunun özellikle gençlerde bilişsel yetenek kaybına yol açtığını belirtti. “Dijital çağda büyüyen çocukların bilişsel sorunlar ve dikkat sorunları geliştirdiği, ayrıca hafıza, organizasyon, muhakeme, problem çözme ve yüz yüze sosyal iletişimde sorunlar yaşadıkları görülüyor.” ifadelerini kullandı.
“GÖRMEZDEN GELİNEN BİR SALGIN”
Pandemi sürecinde evlere kapanmanın teknolojiye bağımlılığı artırdığına dikkat çeken Dr. Şalçini, “Dijital demans, bu yüzyılın görmezden gelinen bir salgını.” sözleriyle tehlikenin boyutunu özetledi.
“Bugün hepimiz, temel günlük görevleri bile tamamlayamayacak kadar dikkatimizin dağıldığı dijital bunama durumundayız. Başta Alzheimer hastalığı olmak üzere bunama yelpazesindeki hastalıklar yaşla birlikte artarken, dijital demans gelişen beyinleri olan çocukları bile etkileyebiliyor.” diyen Şalçini, sosyal izolasyon, öfke, kısa süreli hafıza kaybı ve gelişimsel gecikmelerin en sık görülen belirtiler arasında olduğunu ekledi.
ALTERNATİF ETKİNLİKLER ŞART
Basılı materyallerin önemine değinen Şalçini, “Çalışmalar, basılı materyalleri okumanın okuduğunu anlamayı artırdığını gösteriyor. Bu sebeple okumak için tablet ve akıllı telefon yerine dergi, çizgi roman, gazete gibi basılı medyayı daha fazla kullanması teşvik edilmeli.” dedi.
Beynin sağlıklı kalması için hareketin şart olduğunu vurgulayan uzman, çocukların satranç, scrabble ve yapboz gibi düşünme ve problem çözme becerisini geliştiren oyunlara yönlendirilmesi gerektiğini söyledi. “Açık hava sporları oynamak gerçek zamanlı problem çözmeyi teşvik eder. Ayrıca çocuklar ebeveynlerinin aynasıdır, gördüğünü uygular, duyduğunu değil. Değişim bizimle başlar.” sözleriyle uyarısını yineledi.
