Bilimsel araştırmalar, mikroplastiklerin sadece sindirim sistemi değil, akciğerler ve kan dahil vücudun çeşitli bölgelerine ulaştığını ortaya koyuyor.
Mikroplastik nedir ve neden tehlikeli?
Mikroplastikler, çapı 5 mm’den küçük plastik parçacıklarıdır ve son araştırmalar, bu partiküllerin insan vücudundaki en küçük kan damarlarına kadar ulaştığını gösteriyor.
Bilimsel bulgular, mikroplastiklerin sadece sindirim sistemiyle sınırlı kalmayıp akciğer, plasenta ve kan gibi organlarda dahi tespit edildiğini ortaya koyuyor. Uzun vadeli sağlık etkileri hâlâ araştırılıyor, ancak hormon bozucu etkiler ve bağışıklık sistemi üzerindeki potansiyel riskler ciddi endişe yaratıyor.
Mikroplastiklerin en yoğun bulunduğu 4 gıda
Mikroplastiklerin insan vücuduna geçişinde başlıca kaynaklar ve nedenleri şu şekilde özetlenebilir:
İçme suyu, özellikle PET şişelerdeki üretim ve dolum sürecindeki aşınmalar nedeniyle mikroplastik açısından yüksek seviyelerde bulunuyor. Bağımsız araştırmalar, şişelenmiş sulardaki mikroplastik yoğunluğunun musluk suyuna göre kat kat fazla olduğunu gösteriyor.
Deniz ürünleri ve tuz da önemli bir kaynak. Okyanus ve denizlerdeki kirlilik, balık ve kabukluların sindirim sistemlerinde mikroplastik birikimine yol açıyor. Hatta deniz tuzu numunelerinde dahi mikroplastik partiküller tespit edilebiliyor.
Ambalajlı gıdalar, plastik ambalajlarla temas halinde özellikle ısıtıldığında mikroplastik geçişine zemin hazırlıyor. Pirinç, tahıl ve paketli gıdalar ambalajdan partikül alarak tüketiciye ulaşıyor.
Ayrıca toz ve hava yolu da mikroplastiklerin vücuda girmesinde etkili. Sentetik tekstil ve ev eşyalarından havaya karışan mikroplastikler, ev tozu aracılığıyla gıdalarımıza ve dolayısıyla vücudumuza taşınıyor.
Mikroplastiklerin potansiyel sağlık etkileri
-
Hormonal bozucular: BPA gibi kimyasallar endokrin sistemini bozabilir.
-
Enflamasyon ve hücre hasarı: Mikroplastikler hücre zarlarına nüfuz ederek kronik inflamasyon ve oksidatif strese yol açabilir.
-
Bağışıklık sistemi: Uzun vadede bağışıklık sistemi fonksiyonlarını etkileyebileceği öngörülüyor.
Maruziyeti azaltmanın 5 güncel yolu
Mikroplastik maruziyetini azaltmak için bazı pratik önlemler şunlardır:
-
Plastik kaplarda ısıtmaktan kaçının: Yiyecekleri mikrodalgada plastik kaplarda ısıtmayın; bunun yerine cam veya seramik kapları tercih edin.
-
Musluk suyu ve filtre kullanın: Şişelenmiş su yerine kaliteli bir su arıtma cihazı veya karbon filtre kullanarak mikroplastik alımını azaltabilirsiniz.
-
Tüketim kaplarını değiştirin: Tek kullanımlık plastik yerine cam veya paslanmaz çelik matara ve kapları kullanın.
-
Sentetik kumaşları dikkatli yıkayın: Polyester ve naylon giysileri, Guppyfriend gibi özel torbalarda yıkayarak salınan mikroplastiklerin çevreye karışmasını engelleyebilirsiniz.
-
Daha az ambalaj tercih edin: Ambalajsız ürünleri seçin; bakliyat ve tahılları mümkünse yerel üreticilerden temin edin.
Mikroplastik tehdidi küresel olsa da, bireysel seçimler maruz kalma seviyesini önemli ölçüde azaltabilir. Plastik kullanımını sorgulayan ve sürdürülebilir ambalajlara yönelen markaları desteklemek, hem kişisel sağlık hem de çevre için kritik öneme sahip.
